GLOSSARIY

  1. Internet –dunyodagi turli xil kompyuter tarmoqlari bilan aloqa bog‘lab turishni ta’minlovchi texnik vositalar, programma ta’minoti, standart va kelishuvlar yig‘indisi.
  2. HTTP (Hyper Text Transfer Protocol)–bu internet protokoli hisoblanib, uning yordamida bir formatdagi ikki kompyuter o‘zaro bog‘lanib, muloqot olib borish imkoniyatiga ega bo‘ladi.
  3. PPP (Post office protocol)–oddiy modem liniyalarini internetga kirishda ishlatiladigan kanal darajasidagi protokol,(Analog Slip).
  4. Telnet–uzoqda turib tarmoqdagi istalgan kompyuterni boshqarish rejimi.
  5. Usenet (Usenet Wewsq roupe)-tarmoq yangiliklari va tarmoqdagi elektron elonlar doskasini olish.
  6. SLIP (Serial Line Internet Protocol)–oddiy modem liniyalarini internetga kirishida ishlatiladigan jahon darajasidagi protokol.
  7. Faks-servis-tarmoq faks serveridan foydalanib, foydalanuvchiga faksimal aloqa orqali xabarlar jo‘natish imkonini beradi.
  8.  Shlyuzlar-abonentga TCP/IP protokollar bilan ishlamaydigan tarmoqda xabarlarni jo‘natish imkonini beradi.
  9. Elektron tarjimon–o‘ziga yuborilgan matnni bir tildan ikkinchi tilga tarjima qilib beradi.
  10. UUCP–bir Unix-xoctdan boshqasiga axborotlarni nusxalash protokoli. Ko‘plab pochta almashuv sistemalari shu protokolga asoslanib tuzilgan.
  11. PAP (Password authentication protocol)–serverga ulovchi parollar sistemasi.
  12. NNTP (Net News Transfor Protocol)–tarmoq yangiliklarini uzatuvchi protokol.
  13. Servis markazi–internetga ulangan ko‘plab kompyuter sistemalarini quvvatlovchi markaz.
  14. Clarinet–foydalanish uchun ko‘pchilik servis markazlari bilan imzolanadigan katta yangiliklar xizmati.
  15. FTP (Fili Transfer Protocol)–fayllarni uzatuv protokoli; kompyuterlararo axborot almashuvining standart usuli.
  16. Veronica (Very Easy Rodent–Oriented Vetwide Index to Computer Archives)–kalit so‘zlar bo‘yicha internet tarmog‘ining ommaviy arxivida axborotlarni qidirish sistemasi.
  17. WWW (World Wide Web)–hujjatlararo gipermatn aloqa bog‘lash qobiliyatiga ega bo‘lgan tarqoq ma’lumotlar bazasi sistemasi.
  18. Netscape Communication–bu dunyodagi eng ommabop va eng ko‘p ishlatiladigan brauzer hisoblanadi.

19. Unlinked files–saytning asosiy sahifasi bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri bog‘lanmagan fayllar miqdori.
20. Linked files–sayt asosiy sahifasi bilan bog‘langan fayllar miqdori.
21. All files–sayt barcha fayllarining miqdori va umumiy o‘lchami.
22. Pictures–sayt grafik fayllarining miqdori va umumiy hajmi.

  1. Slow pages–30 sekundan ortiq yuklanadigan HTML–fayllar miqdori sust sahifalar.
  2. Whois–Internet tarmog‘ining adres kitobi.
  3. WAIS (Wide Arle Information Service)–kalit so‘zlar bo‘yicha internet tarmog‘ining ma’lumotlar bazasida kuchli axborotlar qidiruv sistemasi.
  4. Gopher–Internet zaxira va imkoniyatlarni qidirish, ularga bog‘lanish va ulardan foydalanish uchun mo‘ljallangan interaktiv obolochka (qobig‘) foydalanuvchi bilan interfeys menyu sistemasi orqali olib boriladi.
  5. Telnet–uzoqdan kirish. abonentga Internet tarmog‘idagi istalgan EHMda ishlash imkonini beradi.
  6. LAN (local area NetWork)–geografik bir joydagi lokal tarmoq.
  7. WAN (wide Area NetWork)–katta hududda joylashgan global tarmoq.
  8. NSFNET–IP–texnologiyasida tashkil qilingan milliy − ilmiy fondning xususiy tarmog‘i.
  9. NOC–Internet tarmoqlari orasida paydo bo‘ladigan turli xil muammolarni xal qiluvchi Internet har bir tarmog‘ini xususiy ekspluatatsion markazi.
  10. IP (Internet Protocol)–tarmoqdagi paketlarni marshrutlashni ta’minlovchi tarmoqlararo o‘zaro harakat protokoli.
  11. TCP (Transmission Control Protocol)–tarmoqdagi axborot uzatuvini nazorat qilib turuvchi protokol; katta hajmdagi axborotlarning jo‘natish muammolarini xal qiladi.
  12. DOMYeN (DNS–DOMAIN NAME SYSTEM)–normalarning domen sistemasi; internet tarmog‘idagi kompyuter nomlarini IP-adreslariga o‘tkazib beruvchi ma’lumotlar bazasining tarmoq sistemasi.
  13. HTML (Hypertext Markyp Languge)–gippermatn hujjatlarini yozish uchun mo‘ljallangan til.
  14. <NYeAD> HTML–hujjatning kirish va bosh qismini belgilaydi.

37. <VODY>–asosiy matn va axborotni belgilaydi.
38. <ADRESS> bu Web-sahifa to‘g‘risida ko‘proq to‘la-to‘kis axborot olish uchun kerak bo‘ladigan elektron pochta adressiga ega.
39.<HEAD> va </ HEAD> teglari.  –Web-sahifalar nomlarini belgilaydi.

  1. <UL> (Unordered List)–tartibga solinmagan ro‘yxat tegi.
  2. <LH> (List Header)-ro‘yxat sarlavxasini aniqlovchi teg.
  3. <OL> (– Ordered List)-nomerlangan–tartibga keltirilgan ro‘yxat).
  4. <DT> (Definition List)-aniqlash ro‘yxatlari tegi.
  5. <TABLE>–jadval hosil qilish tegi.

46. CELLPADING–yacheyka ichidagi narsalar va chegarasi orasidagi masofa.
47. ALIGN–atributi tasvirning nisbiy egallab turgan joyini boshqarish imkoniyatini yaratib beradi.
48. ALT–atributi «alternativ matn», deb ataladigan grafik obraz paydo bo‘lishi lozim bo‘lgan matn satrini beradi.
49. CELLSPACING–yacheyka orasidagi masofa.
50. BGCOLOR–jadval foni rangi.
51. HEIGHN–jadval balandligi.
52. BORDERCOLOR–ramka rangi.
53. FRAME–jadval ramkasining qaysidir tashqi qismi chizmasini aniqlaydi.
54. CELLPADING–yacheyka ichidagi narsalar bilan ramka orasidagi bo‘sh oraliq razmerini piksellarda beradi.
55. CELLSPACING–jadval yacheykalari orasidagi bo‘sh oraliqni piksellarda ko‘rsatadi.
56. Void–tashqi ramkani butunlay yo‘qotadi.
58. Above–tashqi ramkaning faqat yuqori chizig‘i chiziladi.
59. Below–tashqi ramkaning faqat pastki chizig‘i chiziladi.
60. Hsides–tashqi ramkasining faqat gorizontal chizig‘i chiziladi, ya’ni yuqori va quyi chiziqlari
61. Lhs–tashqi ramkaning faqat chap chizig‘i chiziladi
62. Lhs–tashqi ramkaning faqat o‘ng chizig‘i chiziladi.
63. Vsides–tashqi ramkaning faqat vertikal chizig‘i chiziladi.
64. Bax–tashqi ramkaning faqat hamma chiziqlari chiziladi.
65. RULES–jadval ramkasini ichki qismining qanday chizilishini ko‘rsatadi.
66. None–hech qanday ichki ramkalar bo‘lmaydi.
67. Rows–faqat gorizontal chiziqlar chiziladi, (satrlar orasidagi).
68 Cols–faqat vertikal chiziqlar chiziladi, (ustunlar orasidagi).
69. Ale–barcha ichki ramkalar chiziladi.
70. TEXT–matnli maydon
71. RADIO–selektor tugmasi
72. CHECKBOX–nazorat indikatori
73. SUBMIT–anketani jo‘natish tugmasi
74. RESET–anketani tozalash tugmasi.
75. Microsoft Front Page–Web-uzelni dasturlashsiz tezda yetkazish va unda professional ravishda tayyorlangan hujjatlarni nashr etish imoniyatini beradigan maxsus vosita hisoblanadi.
76. Status satri–foydalanuvchiga dastur tomonidan berilishi lozim bo‘lgan barcha xabarlar bu satrda xabar ko‘rinishida paydo bo‘ladi.
77. Page–loyihalash rejimi.
78. Folders–sayt strukturasini aks ettirish rejimi.
79. Reports–sayt to‘g‘risidagi zaruriy axborotlarni aks ettirish rejimi.
80. Navigation–sayt navigatsiyasi rejimi.
81. Hyperlinks–ichki va tashqi aloqalar strukturasi rejimi.
82. Task–topshiriq va masalalarni boshqarish rejimi.
83. NAME–qatorida fayl yoki papka nomi ko‘rsatiladi.
84. Title–sahifa sarlavhasi yoki sayt qolgan elementlari nomini ko‘rsatadi.
85. Size lu Type–fayl o‘lchami va uning kengayishini ko‘rsatadi.
86. Modified Datea–soni va qaysidir saytning oxirgi o‘zgarish vaqtini ko‘rsatadi.
87. Modified Bu–oxirgi fayl nomi.
88. Cowwents–sharhlarni joylashtirish uchun.
89. All files–sayt barcha fayllarining miqdori va umumiy o‘lchami.
90. Pictures–sayt grafik fayllarining miqdori va umumiy hajmi.
91. Unlinked files–saytning asosiy sahifasi bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri bog‘lanmagan fayllar miqdori.
92. Linked files–sayt asosiy sahifasi bilan bog‘langan fayllar miqdori.
93. Slow pages–30 sekundan ortiq yuklanadigan HTML–fayllar miqdori («sust sahifalar»).
94. Gippermatn hujjat–bu boshqa hujjatlarga o‘tish uchun aloqa bog‘lovchi (ssыlka)ni o‘zida saqlaydigan hujjat.

  1.  Marshrutizator–(roater)–tarmoq paketlarini marshrutlash bilan shug‘ullanadigan kompyuter tarmog‘i, ya’ni paketlarning tarmoq bo‘ylab eng qisqa harakat marshrutlari tanlab beriladi.
  2. Protokol–ikki va undan ortiq mustaqil qurilma yoki protsessorlar o‘rtasida forma va protseduralarga reklama qiluvchi qoida va kelishuvlar yig‘indisi.
  3.  Resurs–foydalanuvchi ixtiyoriga berilish imkoniyati bor bo‘lgan sistemaning mantiqiy yoki fizikaviy qismi.
  4.  Server–kompyuter–boshqalarga o‘z xizmatini tavsiya qiluvchi tarmoq kompyuteri, ya’ni foydalanuvchilarning talablari, (savollari) bilan shug‘ullanadi.
  5.  Server–programma–bitta kompyuter xizmatini boshqa kompyuterga taqdim etish imkonini yaratuvchi tarmoq kompyuter dasturi.
  6.  Uzel–tarmoqning asosiy vazifalarini bajaruvchi tarmoq kompyuteri.
  7.  Xost–tarmoq vazifalaridan tashqari foydalanuvchilarning topshiriqlarini, (programmalar, hisoblash ishlari va b.q.) bajaruvchi tarmoqning ishchi mashinasi ya’ni, bosh EHM.
  8. Shlyuz–tarmoqni har xal kompyuter sistemalari bilan bog‘lab turuvchi o‘zaro harakatdagi tarmoqlararo vosita.
  9.  PPP (Post office protocol)–oddiy modem liniyalarini internetga kirishda ishlatiladigan kanal darajasidagi protokol, (Analog Slip).
  10.  SLIP (Serial Line Internet Protocol)–oddiy modem liniyalarini internetga kirishda ishlatiladigan jaxon darajasidagi protokol.
  11.  UUCP–bir Unix-xoctdan boshqasiga axborotlarni nusxalash protokoli. Ko‘plab pochta almashuv sistemalari shu protokolga asoslanib tuzilgan.
  12.  PAP (Password authentication protocol)–serverga ulovchi parollar sistemasi.
  13.  Servisnыy tsentr–internetga ulangan ko‘plab kompyuter sistemalarini quvvatlovchi markaz.
  14.  Clarinet–foydalanish uchun ko‘pchilik servis markazlari bilan imzolanadigan katta yangiliklar xizmati.
  15.  FTP (Fili Transfer Protocol)–foydali uzatuvlar protokoli; kompyuterlararo axborot almashuvining standart usuli.
  16.  Veronika (Very Easy Rodent–Oriented Vetwide Index to Computer Archives)–kalit so‘zlar bo‘yicha internet tarmog‘ining ommaviy arxivida axborotlarni qidirish sistemasi.
  17.  E-mail–Internet ning istagan abonenti bilan pochta xabarlarini almashtirish va xabarlarni uzatish servisi.
  18.  Fayl–servis–boshqa kompyuterga o‘z fayliga kirish imkonini beruvchi kompyuter.
  19.  Klient–server zaxiralaridan foydalanuvchi kompyuter yoki programma.
  20.  Programma–server–o‘z mijozidan buyurtma qabul qiladi, unga ishlov beradi va mijozga kerakli axborotni qaytaradi.
  21.  Portlar–har xil ilova va qo‘shimchalar bilan aloqani qilovchi server programma nomer, (yoki port nomeri).
  22.  POP (Post Office Protocol)–protokol «pochtali ofis». Xost va abonent o‘rtasida pochta almashuvi uchun ishlatiladi. Abonent talabi bo‘yicha ham almashuv ishlari bajariladi.
  23.  Xost–kompyuter –internetga mustaqil ravishda ulanish xuquqiga ega bo‘lgan kompyuterlar.
  24.  SMTP (Simple Mail Transfer Protocol)–xabarlarni jo‘natish uchun ishlatiladigan oddiy pochta uzatuv protokoli.
  25.  ASCII (American Standart Cade for Information inferchange)–matnli axborotlarni almashtirish uchun ishlatiladigan amerika standart kodi.
  26.  MIME (Multipurpose Internet Mail Extension)–grafikani, audio va vidiofayllarni (matndan tashqari) uzatuvchi elektron pochta.
  27. Gipersso‘lki (gipersvyazi)–xohlagan serverda saqlanadigan hujjatlarga tayanish, (xavola).
  28.  Gipertekst–ajratib ko‘rsatilgan so‘z sistemasi orqali qilaoladigan hujjat.
  29.  Mazkup togs–tanishib chikish programmasi uchun HTML standarti tomonidan ta’riflangan simvollar tartibi, (yo‘l-yo‘rig‘i).
  30.  HTTP (Hyper Text Transfer Protocol)–gipermatnni uzatuv protokoli.
  31.  Brauzer (Browse)–matn va grafik interfeysli tanishib chiqish programmasi.
  32.  Front Page Express–HTML va Web sahifani yaratish va jihozlash uchun Web saxifa muharriri.
  33.  Gipermediya–foto audio-fayili gipermatn.
  34.  IJK (Internet Jumpstart Kit)–Internetga tez kirish uchun vositalar to‘plami.
  35.  ISW (Internet Setup Wizard)–Internetning ishga tushirish, (ustanovka) masteri.

131. Dial-upip–kommutatsion liniya bo‘yicha seansli ulanish.
132. Border atributi–tasvir atrofidagi (qalinligini beradigan piksellarda).
133. ALIGN atributi–tasvirning nisbiy egallab turgan joyini boshqarish imkoniyatini yaratib beradi. U quyidagi ahamiyatga ega:
134. left–tasvir chapga suriladi, matn esa uning o‘ng tomonidan aylanib o‘tadi.
135. Riqht–tasvir o‘ngga suriladi, matn esa uning chap tomonidan o‘tadi.
136. Top–tasvir joriy satrning yuqorisiga to‘g‘rilanadi.
137. Texttop–tasvir joriy satrning eng baland simvol cho‘qqisiga to‘g‘rilanadi.
138. Middle–tasvir markazi joriy satrning bazaviy chizig‘iga to‘g‘rilanadi.
139. Avsmiddle–tasvir markazi joriy satr markaziga aniq to‘g‘rilanadi.
140.Baseline–tasvirning pastki qirrasi joriy satr bazaviy chizig‘iga to‘g‘rilanadi.
141. Botton–tasvirning pastki qirrasi joriy satr quyi qismiga to‘g‘riladi.
142. Absbotton–tasvirning quyi qirrasi joriy satr eng quyi qismidagi simvolning quyi qismiga to‘g‘rilanadi.
143. COMPACT parametri ma’nosiz yoziladi va mazkur ro‘yxatni kompakt ko‘rinishida chiqarish zarurligini brauzerga biriktirib qo‘yish uchun ishlatiladi.
144.TYPE parametri ro‘yxat satri belgilanadigan znachokni berish (yuklash) imkonini yaratadi.
145. Java Script–stsenariylarini tuzish tili.
146. <Script>–tegi tuzilgan stsenariyni JavaScript tilidagi dasturiy kodga ega bo‘lgan tashqi fayl bilan bog‘lash imkonini beruvchi SRC parametriga egadir.
147. Typeof–inkrement, dekrement, arifmetik va mantiqiy inversiya, tip belgisi.
148. CGI (Common Gateway Interface)–standart interfeys bo‘lib, u Web–server bilan berilgan ma’lumotlar va mahsuslashgan internet–ilovalari o‘rtasida axborot almashinuvini amalga oshirishga imkon yaratadi.